SER-adviezen

Nederland heeft de EU nodig om de grote problemen van onze tijd, zoals klimaatverandering, migratie en digitalisering aan te pakken. Ons land is daarvoor zelf te klein. De Europese landen moeten hiervoor krachtiger samenwerken. De machtsveranderingen in de wereld maken dat noodzakelijk. Voor een sterke en hechte EU is het belangrijk om de levensomstandigheden, werkgelegenheid, productiviteit en inkomens te verbeteren en de verschillen tussen en in landen te verkleinen. Daarvoor is een diepere en eerlijker interne markt in Europa nodig.

De SER pleit voor een effectievere ondersteuning van vluchtelingen met een verblijfsvergunning bij het zoeken naar werk. Voor een succesvolle integratie van deze nieuwkomers zijn meer maatwerk en een sluitende regionale infrastructuur nodig waarop gemeenten, werkgevers en werknemers een beroep kunnen doen. Dit vraagt om veranderingen in wetgeving, beleid en uitvoering. Gezien de zorgelijke maatschappelijke positie, is een slagvaardige aanpak geboden.

UITGEBRACHT OP: 24 mei – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID DOOR: Werkgroep Vluchtelingen en Werk – REACTIE MINISTER: staat achter aanbevelingen, vindt het belangrijk dat elke nieuwkomer een snelle en goede start kan maken in Nederland. Dat is goed voor de nieuwkomer, de maatschappij en de werkgever die kampt met een personeelstekort. 

De SER heeft een advies uitgebracht over een nieuw, meer toekomstbestendig stelsel dat onderdeel is van het bredere Pensioenakkoord van 5 juni 2019. Met de voorstellen in het SER-advies 'Naar een nieuw pensioenstelsel' sluit het stelsel beter aan op de veranderende arbeidsmarkt, worden pensioenregelingen persoonlijker en transparanter en komt er eerder zicht op een koopkrachtig pensioen.

Het advies kwam tot stand na een lange periode van onderzoek, overleg en onderhandelen. Het Nederlandse pensioenstelsel is een groot goed en staat bekend als een van de beste ter wereld. Maar een hervorming is dringend nodig. De SER wil de sterke kanten, zoals lage kosten, verplichtstelling en een adequate pensioenopbouw behouden. Tegelijkertijd zijn er verbeteringen voorgesteld zodat pensioenregelingen begrijpelijker worden en beter aansluiten op de veranderende arbeidsmarkt. 

De SER adviseert het kabinet voor de uitwerking van de voorstellen een stuurgroep in te stellen van kabinet en sociale partners. Die stuurgroep dient te starten met de uitwerking van de nieuwe pensioenregeling en de uitwerking van het kader voor de overgang naar een nieuw stelsel. De SER adviseert ook dat het kabinet samen met de Stichting van de Arbeid een goede afweging maakt of de doelen en de te bereiken resultaten kunnen worden behaald, dan wel op een andere wijze dienen te worden gerealiseerd om de overstap naar een nieuw stelsel mogelijk te maken. Dit voordat de wetgeving bij de Tweede Kamer wordt ingediend.

UITGEBRACHT OP: 5 juni – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID
DOOR: SER – REACTIE MINISTER: verheugd over bereiken principeakkoord, spreekt wens uit om met vernieuwing van pensioenstelsel te starten. 

UITGEBRACHT OP: 21 juni – UITGEBRACHT AAN: minister EZK – VOORBEREID
DOOR: SER – REACTIE KABINET: adviezen grotendeels opgenomen in het Klimaatakkoord

De SER vindt dat de termijnen voor actief en passief kiesrecht in de Wet op de ondernemingsraden (WOR) voor leden van ondernemingsraden te lang zijn. Zij adviseert deze termijnen te verkorten en geeft in overweging om dezelfde termijnen te laten gelden voor actief en passief kiesrecht.

UITGEBRACHT OP: 19 juli – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID
DOOR: Commissie Bevordering Medezeggenschap – REACTIE KABINET: in afwachting van kabinetsreactie. 

De weg van jongeren naar een zelfstandig bestaan verloopt trager dan voorheen, aldus de SER in de verkenning die is voorbereid door het SER-Jongerenplatform. Er tekent zich steeds duidelijker een maatschappelijke scheidslijn af tussen jongeren met meer en minder kansen. Wie de juiste relaties en netwerken heeft, heeft meer kans op interessant werk, op hulp bij financiële tegenslagen en op een soepeler combinatie van werk en zorg. Wie dergelijk ‘sociaal kapitaal’ niet van huis uit meekrijgt, heeft het een stuk moeilijker. Het SER-Jongerenplatform roept het kabinet op onderzoek te doen naar de invoering van een ‘generatietoets’.

Vooraf zou daarmee duidelijk moeten worden wat het effect van kabinetsbeleid is op huidige en toekomstige jongeren. De toets kan gebruikt worden bij de invoering van nieuw beleid en wetten en bij het sluiten van politieke en sociale akkoorden.

UITGEBRACHT OP: 29 augustus – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID
DOOR: Commissie Ontplooiingskansen Jongeren – REACTIE MINISTER: kabinet stemt in met de conclusies van het SER-Jongerenplatform, zal een 'generatietoets' invoeren bij de ontwikkeling van wet- en regelgeving. Daarmee kunnen de effecten van beleid op verschillende generaties worden getoetst. 

Hoe kunnen de sociale partners in de publieke sector (de werkgevers en vakcentrales in onderwijs en overheid) beter worden betrokken bij wetgeving en beleid, en bij het overleg met sociale partners in de marktsector? De SER adviseert regelmatig overleg tussen de sociale partners in de marktsector, zelfstandige publieke werkgevers, de centrales voor overheids- en onderwijspersoneel en de SER-voorzitter. In dat overleg kan men besluiten om al dan niet samen vraagstukken op te pakken. De raad stelt voor om na twee jaar te evalueren of andere acties nodig zijn om sociale partners in de publieke sector te betrekken.

UITGEBRACHT OP: 30 augustus – UITGEBRACHT AAN: minister BZK – VOORBEREID
DOOR: Begeleidingscommissie – REACTIE KABINET: in afwachting van kabinetsreactie. 

Er zijn nog steeds te weinig vrouwen en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond in de top van het Nederlandse bedrijfsleven. Dat aantal groeit wel, maar het gaat te langzaam. De SER pleit daarom voor een integrale aanpak met steviger maatregelen. Onderdeel hiervan is een zogenoemd ‘ingroeiquotum’ voor de Raden van Commissarissen van beursgenoteerde bedrijven om genderdiversiteit te bevorderen. Alle bijna 5.000 ‘grote’ vennootschappen moeten daarnaast zelf ambitieuze streefcijfers en actieplannen opstellen, waarbij er ruimte moet zijn voor maatwerk en eigenaarschap.

UITGEBRACHT OP: 20 september – UITGEBRACHT AAN: minister SZW en minister OCW – VOORBEREID DOOR: Ad-hoc commissie Diversiteit in de top van het bedrijfsleven – REACTIE MINISTERS: kabinet neemt aanbevelingen SER advies integraal over. 

De SER constateert dat de Wet op de ondernemingsraden (WOR) veel mogelijkheden biedt om flexwerkers te betrekken bij medezeggenschap en hun belangen te behartigen. De SER beveelt aan om deze mogelijkheden beter te benutten. Zo is in de WOR vastgelegd dat een ondernemingsraad bestaat uit ‘in de onderneming werkzame personen’. Ondernemer en ondernemingsraad kunnen gezamenlijk de groep van in de onderneming ‘werkzame personen’ verder uitbreiden door gebruik te maken van de WOR. De enige voorwaarde is dat dit bevorderlijk is voor een goede toepassing van de WOR in de onderneming.

UITGEBRACHT OP: 8 oktober – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID
DOOR: Commissie Bevordering Medezeggenschap – REACTIE KABINET: in afwachting van kabinetsreactie. 

Om de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN in 2030 te bereiken is dringend meer actie nodig. Bedrijven, overheden, burgers en ngo’s moeten nog veel meer dan nu doen voor duurzaam ondernemen. De zeventien VN doelstellingen voor duurzame ontwikkeling gaan bijvoorbeeld over armoede bestrijden, volwaardig werk voor iedereen en actie tegen de gevolgen van klimaatverandering. Overheden, internationale organisaties, bedrijven en maatschappelijke organisaties staan achter deze doelstellingen. De SER vindt dat er voor alle partijen veel winst te behalen is met het verbinden van het beleid voor internationaal MVO aan de SDG’s. Internationaal MVO is de basis voor een effectieve en coherente bijdrage van bedrijven aan de SDG’s. Het advies bevat handvatten voor bedrijven die duurzaam willen ondernemen en casussen van bedrijven die aan de slag zijn met internationaal MVO en de SDGs.

UITGEBRACHT OP: 18 oktober – UITGEBRACHT AAN: minister BHO – VOORBEREID

DOOR: Commissie Internationaal MVO – REACTIE KABINET: SER-advies besproken met TK-commissie Buitenlandse Zaken; in afwachting van kabinetsreactie.

In zijn brief schetst de SER vanuit sociaal-economische perspectief de thema’s die aan de orde zouden moeten komen in de strategische agenda op het hoger onderwijs. De SER wijst op de gerechtvaardigde maatschappelijke investering voor goed hoger onderwijs en de kwaliteiten van het binaire en meebewegende hoger onderwijs waarin nog meer kan worden samengewerkt. Voorts vraagt de SER aandacht voor de omstandigheden waaronder de studenten zich kunnen ontwikkelen, zowel initieel als post-initieel, de invloed van internationalisering en digitalisering en bij het hoger onderwijs als werkgever.

UITGEBRACHT OP: 19 november – UITGEBRACHT AAN: minister van OCW – VOORBEREID DOOR: Commissie Arbeidsmarkt en Onderwijsvraagstukken

De SER signaleert een aantal knelpunten en duidt een aantal oplossingsrichtingen om leven lang ontwikkelen van grotere waarde in de sociale zekerheid te laten zijn. De huidige wetgeving en financieringssystematiek zijn erop gericht dat de uitkeringsgerechtigde (werkloosheid, arbeidsongeschikt, bijstand) zo snel mogelijk weer deelneemt aan het proces. Het accent moet volgens de SER veel meer liggen op een duurzame werkhervatting. Daarvoor is meer tijd, geld en ruimte in regels en uitvoering (maatwerk) nodig, zodat er kan worden gekeken naar wat voor scholing bij de persoon past. Bovendien wordt dienstverlening van de uitvoeringsinstanties strikt gekoppeld aan het hebben van een uitkering. Het is zaak overgangen tussen werk en niet-werk beter te faciliteren. Ook is het van belang aandacht te besteden aan het wegnemen van belemmerende factoren als schulden, verslaving of andere problemen.

UITGEBRACHT OP: 13 december – UITGEBRACHT AAN: minister SZW – VOORBEREID
DOOR: Ad-hoc commissie Leven lang ontwikkelen in de sociale zekerheid – REACTIE KABINET: in afwachting van kabinetsreactie. 

Flexwerkers doen vaker gevaarlijk of fysiek zwaar werk dan werknemers in vaste dienst. Maar vaste werknemers hebben vaker veel en emotioneel zwaar werk. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de SER. In de Arbowet en Arbeidstijdenwet staat dat veiligheidsmaatregelen zoals beschermende kleding of toegang tot een bedrijfsarts voor alle werkenden gelden, ongeacht de vorm van het arbeidscontract. De praktijk is vaak anders. Een groeiend aantal mensen heeft een flexcontract of is zelfstandige. Zulke verschillende arbeidscontracten kunnen leiden tot onduidelijkheden over de regels voor gezond en veilig werken. Werknemers én werkgevers moeten weten wat hun rechten en plichten zijn, én de wet naleven, zegt de SER in de verkenning.

UITGEBRACHT OP: 13 december – UITGEBRACHT AAN: minister SZW, staatssecretaris SZW – VOORBEREID DOOR: Commissie Arbeidsomstandigheden – REACTIE STAATSSECRETARIS: Positief over het advies, gaat er actief mee aan de slag en zal het betrekken in de ontwikkeling van de nieuwe Arbo-visie. 

De overheid en het bedrijfsleven hanteren grenswaarden voor de beoordeling van de risico’s van stoffen op de werkplek. De grenswaarden scheppen duidelijkheid voor werkgevers en werknemers over wat toelaatbare blootstelling is. In Nederland speelde de SER een belangrijke rol in de totstandkoming van de databank Grenswaarden, waarin voor meer dan 2000 stoffen een (in Nederland geldende) grenswaarde voor de werkplek is vastgelegd. In 2019 bracht de SER adviezen uit over de invoering van een grenswaarde voor dieselmotoremissie (pdf), vinylchloridemonomeer (pdf) en hydrazine (pdf).

UITGEBRACHT OP: diversen data – UITGEBRACHT AAN: minister SZW, staatssecretaris SZW – VOORBEREID DOOR: Commissie Arbeidsomstandigheden – REACTIE STAATSSECRETARIS: