Medezeggenschap en bemiddeling
Naast het uitbrengen van adviezen over bredere sociaal-economische vraagstukken verricht de SER ook andere taken. Deze komen voort uit bestuurlijke taken en zelfregulering. Het gaat om continue activiteiten waarbij het accent ligt op het bevorderen van (de kwaliteit van) medezeggenschap. Ook worden klachten behandeld en vindt bemiddeling plaats ten aanzien van uiteenlopende onderwerpen.
Bevordering medezeggenschap
De SER heeft de wettelijke taak om de kwaliteit van medezeggenschap in brede zin te
bevorderen. Hiervoor is de Commissie Bevordering Medezeggenschap (CBM) ingesteld.
Ook de Bedrijfscommissies en Stichting SCOOR-RMZO vervullen hierbij een belangrijke rol.
In 2018 vroeg de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de SER advies over de mogelijkheid om de deelname van werknemers aan de ondernemingsraad te bevorderen en aandacht te besteden aan het betrekken van flexwerkers bij medezeggenschap. De SER bracht naar aanleiding van deze vragen in 2019 twee adviezen uit:
- Verkorting termijnen actief en passief kiesrecht leden ondernemingsraad
- Obstakels deelname ondernemingsraden: Termijnen en andere belemmeringen
In de loop van 2019 zijn daarnaast diverse publicaties en praktische voorlichtingsbrochures verschenen ter bevordering van de kwaliteit van medezeggenschap. Ook levert de SER redactionele bijdragen aan vakbladen over de toepassing van medezeggenschap. Commissieleden en beleidsmedewerkers geven regelmatig voorlichting tijdens congressen van derden over medezeggenschapsthema’s. Daarnaast organiseert de SER zelf diverse expert- en OR-platformbijeenkomsten. In november 2019 organiseerde de SER het congres ‘Medezeggenschap door en met jongeren’ waar de deelnemers werkten aan acties om meer jongeren te betrekken bij medezeggenschap.
Bevordering medezeggenschap
In 2018 zijn diverse publicaties uitgebracht ter bevordering van de kwaliteit van medezeggenschap:
- Handreiking Technologische ontwikkelingen en rol ondernemingsraad, met informatie en tips. Aanleiding voor de handreiking is de SER-verkenning Mens en technologie: samen aan het werk.
- Handreiking In vijf stappen naar een scholingsplan gepubliceerd. Met dit stappenplan kan een ondernemingsraad eenvoudig de behoefte aan scholing van de ondernemingsraad en zijn leden in kaart brengen.
- Voor bedrijven met minder dan 50 werknemers is de handreiking Praten over pensioen: wanneer, hoe en met wie doe je dat? uitgebracht. Aanleiding voor deze handreiking is het SER-advies Medezeggenschap pensioen in kleine ondernemingen en de kabinetsreactie daarop.
Scholing en vorming
De SER stelt jaarlijks richtbedragen vast voor kwalitatief goede scholing en vorming van ondernemingsraadsleden. Het richtbedrag voor een maatwerkcursus voor de hele ondernemingsraad is voor 2019 vastgesteld op 1025 euro per dagdeel per OR (was in 2018: 1000 euro). Het richtbedrag voor OR-cursussen met een open inschrijving is 175 euro per dagdeel per individueel OR-lid (was in 2018: 165 euro). Het richtbedrag is een all-in tarief, exclusief BTW.
Medezeggenschap en Governance
De Alliantie Medezeggenschap & Governance (AMG) is in 2015 opgericht door de SER en het Nationaal Register om de samenwerking en het overleg te bevorderen tussen de raad van bestuur, raad van commissarissen/raad van toezicht en de ondernemingsraad. Naast de SER en het Nationaal Register nemen AWVN, CNV, FNV, MNO Platform, NCD, SBI Formaat, VCP, VNO-NCW, De Voort Advocaten en WissemaGroup deel aan de AMG.
https://www.ser.nl/nl/thema/or-medezeggenschap/or-en-commissaris
Binnen de AMG is de Denktank (Voordrachts)commissarissen actief: een netwerk dat de effectiviteit van de onderlinge relaties in de driehoek bestuur – toezicht –medezeggenschap wil bevorderen. Leden van het netwerk zijn commissarissen en toezichthouders die op voordracht van de ondernemingsraad of andere medezeggenschapsorganen zijn benoemd. Activiteiten van de Denktank zijn intervisie, het uitwisselen van good practices en het gevraagd en ongevraagd leveren van bijdragen om de governance verder te verbeteren.
Daarnaast organiseert AMG jaarlijks een congres. In 2018 was het thema Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Nieuwe regels, een nieuw gesprek?. Voor de tweede keer werd de Driehoek 3D Trofee uitgereikt, een prijs voor de organisatie met robuust en inhoudelijk overleg tussen centrale ondernemingsraad, raad van commissarissen of raad van toezicht en bestuur of directie. Tata Steel Nederland won de Trofee; FrieslandCampina was de andere genomineerde.
http://www.medezeggenschap-en-governance.nl/node/69
Bekendheid vergroten medezeggenschap
De SER levert redactionele bijdragen aan vakbladen en brengt verschillende voorlichtingsbrochures uit. Verder geven beleidsmedewerkers regelmatig workshops en voorlichting tijdens congressen van derden over medezeggenschapsthema’s en de werkzaamheden van de SER op het gebied van medezeggenschap. Daarnaast heeft de SER expert- en OR-platformbijeenkomsten georganiseerd.
https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/thema/or/Infographic-ser-en-medezeggenschap.pdf
Stichting SCOOR
Stichting Certificering Opleiding Ondernemingsraden (SCOOR) bewaakt de kwaliteit van opleidingen voor ondernemingsraden. Een trainingsbureau dat cursussen en trainingen voor ondernemingsraden verzorgt, kan bij SCOOR een certificaat aanvragen. Een onafhankelijk auditbureau beoordeelt aan de hand van het SCOOR-certificatieschema of het trainingsbureau aan de kwaliteitseisen voldoet. SCOOR legt in een jaarverslag verantwoording af over haar activiteiten.
In 2018 zijn vijftien trainingsbureaus gecertificeerd. Een groot deel daarvan betreft trainingsbureaus die in 2018 opnieuw zijn gecertificeerd voor een periode van drie jaar. Ieder jaar wordt een trainingsbureau steekproefsgewijs geselecteerd voor een audit. Ook in 2018 voldeed het geselecteerde bureau aan de kwaliteitseisen van SCOOR. Het SCOOR-bestuur heeft de certificeringsregeling aangepast zodat deze voortaan zowel voor zzp’ers en kleine bureaus als voor ISOgecertificeerde bureaus open staat. Ook is er een bijeenkomst georganiseerd over nieuwe manieren van leren en opleiden.
https://www.scoor.nl/or-opleidingen/scoor-register.aspx
In 2018 heeft het SCOOR-bestuur een intentieverklaring getekend om in 2019 samen te gaan met het RMZO, een register voor OR-trainers. Doel is om samen tot één kwaliteitssysteem voor de medezeggenschapsmarkt te komen. In 2019 wordt de fusieorganisatie van SCOOR en RMZO geformaliseerd en wil de organisatie doorgroeien als keurmerk in de OR-opleidingsbranche voor zowel trainingsbureaus als voor trainers.
https://www.ser.nl/nl/actueel/Nieuws/samengaan-scoor-rmzo
Bedrijfscommissies
De SER heeft twee bedrijfscommissies voor de marktsectoren ingesteld: Bedrijfscommissie Markt I, voor de commerciële sectoren, en Bedrijfscommissie Markt II voor zorg, welzijn en de sociaal-culturele sectoren. De belangrijkste taak van de bedrijfscommissies is het bemiddelen in geschillen die met de Wet op de ondernemingsraden (WOR) te maken hebben. Meestal gaat het om geschillen tussen een ondernemingsraad en een ondernemer (bestuurder). De bedrijfscommissies leggen in een jaarverslag verantwoording af over hun activiteiten.
In 2018 zijn bij de Bedrijfscommissie Markt I acht en bij de Bedrijfscommissie Markt II zes verzoeken om bemiddeling ingediend en behandeld. De geschillen gingen onder meer over:
- instemmingsrecht over diverse personeelsregelingen;
- adviesrecht;
- verplichting om een ondernemingsraad in te stellen;
- scholing;
- vertrouwensbreuk tussen bestuurder en ondernemingsraad;
- communicatie tussen ondernemingsraad en bestuurder.
Op de website van de bedrijfscommissies staat een overzicht met trefwoorden van alle bemiddelingsadviezen van de bedrijfscommissies. Deze zijn samengevat en geanonimiseerd.
https://www.bedrijfscommissie.nl/bemiddeling/bemiddelingsadviezen.aspx.
Daarnaast hebben de bedrijfscommissies een vraagbaakfunctie voor iedereen met een vraag over medezeggenschap en de Wet op de ondernemingsraden (circa 300 vragen per jaar).
Bedrijfscommissies
De SER heeft twee Bedrijfscommissies (Markt I en Markt II) voor de marktsectoren ingesteld met als belangrijkste taak bemiddelen in geschillen op het gebied van medezeggenschap en de Wet op de ondernemingsraden. In veel gevallen gaat het daarbij om geschillen tussen een ondernemingsraad en een ondernemer (bestuurder). De Bedrijfscommissies publiceren een eigen jaarverslag. In 2019 zijn bij de Bedrijfscommissie Markt I acht en bij de Bedrijfscommissie Markt II vier verzoeken om bemiddeling ingediend en behandeld. De bedrijfscommissies fungeren ook als vraagbaak voor een ieder met vragen over medezeggenschap en de Wet op de ondernemingsraden. In 2019 werden ruim 300 vragen beantwoord.
Stichting SCOOR-RMZO
De stichting Certificering Opleiding Ondernemingsraden (SCOOR) en de stichting Register Medezeggenschapsopleiders (RMZO) zijn per 1 juli 2019 gefuseerd. Met de nieuwe stichting
SCOOR-RMZO is een keurmerk ontstaan voor alle opleiders medezeggenschap. De stichting is ondergebracht bij de SER die veel kennis en expertise over medezeggenschap in huis heeft. De bundeling van krachten draagt bij aan de kwaliteitsbevordering in de medezeggenschapsmarkt voor zowel opleidingsbureaus als opleiders.
Medezeggenschap en Governance
De Alliantie Medezeggenschap & Governance (AMG) is opgericht door de SER en het Nationaal Register om de samenwerking en het overleg te bevorderen tussen de raad van bestuur, raad van commissarissen/raad van toezicht en de ondernemingsraad/medezeggenschap. De AMG organiseert jaarlijks een congres. In 2019 was het thema van het eerste lustrumcongres ‘Diversiteit en inclusiviteit; Welk voorbeeld geeft de governance driehoek?’. Tijdens het congres werd voor de derde keer de Driehoek 3D Trofee uitgereikt, een prijs voor de organisatie met robuust en inhoudelijk overleg tussen centrale ondernemingsraad, raad van commissarissen of raad van toezicht en bestuur of directie. De prijs ging naar De Volksbank.
Klachtenbehandeling aanstellingskeuringen
De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) van de SER legt zich toe op het correct toepassen en naleven van de Wet op de medische keuringen (Wmk) en het voorkomen van misstanden op het gebied van aanstellingskeuringen. De CKA geeft voorlichting, behandelt klachten, beantwoordt vragen en geeft adviezen over aanstellingskeuringen. In 2019 zijn 6 klachten behandeld en 41 adviezen uitgebracht. De CKA publiceert een eigen jaarverslag.
SER Fusiegedragsregels
De SER heeft Fusiegedragsregels opgesteld om de belangen van werknemers bij een fusie of overname te beschermen. De Fusiegedragsregels gelden voor het bedrijfsleven, de overheid, non-profitorganisaties en het vrije beroep. Fusiepartijen moeten de betrokken vakbonden en de SER op tijd informeren over de voorbereiding van de fusie en de gevolgen voor de werknemers. Deze vakbonden kunnen zich vervolgens een oordeel vormen over de fusie en dit oordeel aan de ondernemingsraad verstrekken. De ondernemingsraad kan het oordeel dan bij zijn advies aan de ondernemer betrekken. In 2019 zijn bij de SER 701 fusies en overnames gemeld en is 1 geschil behandeld.
Ontheffingen Structuurwet
De structuurwetgeving in het Burgerlijk Wetboek geeft de SER een bijzondere adviestaak in het kader van ontheffingsverzoeken van het structuurregime. Aan grote vennootschappen en coöperaties legt de structuurwetgeving verplichtingen op die te maken hebben met de samenstelling en benoeming van leden van de raad van commissarissen. De minister van Veiligheid en Justitie kan, na een advies van de SER, ontheffing verlenen van deze verplichtingen. In 2019 heeft de SER twee verzoeken tot ontheffing ontvangen en afgehandeld.