Bestuurlijke taken en zelfregulering
Naast het opstellen en uitbrengen van adviezen over bredere sociaal-economische vraagstukken verricht de SER ook andere taken. Deze activiteiten komen voort uit bestuurlijke taken en zelfregulering. Het gaat om continue activiteiten waarbij het accent ligt op het bevorderen van (de kwaliteit van) medezeggenschap. Ook vindt bemiddeling plaats over uiteenlopende onderwerpen.
Medezeggenschap
De SER heeft de wettelijke taak om de kwaliteit van medezeggenschap in brede zin te bevorderen. Hiervoor is de Commissie Bevordering Medezeggenschap (CBM) ingesteld. Ook de bedrijfscommissies en Stichting SCOOR vervullen hierbij een rol.
- Bevordering medezeggenschap
- Scholing en vorming
- Medezeggenschap en Governance
- Bekendheid vergroten medezeggenschap
- Stichting SCOOR
- Bedrijfscommissies
LEES MEER ›
Bevordering medezeggenschap
In 2018 zijn drie publicaties uitgebracht ter bevordering van de kwaliteit van medezeggenschap:
- Handreiking Technologische ontwikkelingen en rol ondernemingsraad, met informatie en tips. Aanleiding voor de handreiking is de SER-verkenning Mens en technologie: samen aan het werk.
- Handreiking In vijf stappen naar een scholingsplan. Met dit stappenplan kan een ondernemingsraad eenvoudig de behoefte aan scholing van de ondernemingsraad en zijn leden in kaart brengen.
- Voor bedrijven met minder dan 50 werknemers de handreiking Praten over pensioen: wanneer, hoe en met wie doe je dat? Aanleiding voor deze handreiking is het SER-advies Medezeggenschap pensioen in kleine ondernemingen en de kabinetsreactie daarop.
Scholing en vorming
De SER stelt jaarlijks richtbedragen vast voor kwalitatief goede scholing en vorming van ondernemingsraadsleden. Het richtbedrag voor een maatwerkcursus voor de hele ondernemingsraad is voor 2019 vastgesteld op 1025 euro per dagdeel per OR (was in 2018: 1000 euro). Het richtbedrag voor OR-cursussen met een open inschrijving is 175 euro per dagdeel per individueel OR-lid (was in 2018: 165 euro). Het richtbedrag is een all-in tarief, exclusief BTW.
Medezeggenschap en Governance
De Alliantie Medezeggenschap & Governance (AMG) is in 2015 opgericht door de SER en het Nationaal Register om de samenwerking en het overleg te bevorderen tussen de raad van bestuur, raad van commissarissen/raad van toezicht en de ondernemingsraad/ medezeggenschap. Naast de SER en het Nationaal Register nemen AWVN, CNV, FNV, MNO Platform, NCD, SBI Formaat, VCP, VNO-NCW, De Voort Advocaten en WissemaGroup deel aan de AMG.
Binnen de AMG is de Denktank Voordrachtscommissarissen actief: een netwerk dat de effectiviteit van de onderlinge relaties in de driehoek bestuur – toezicht –medezeggenschap wil bevorderen. Leden van het netwerk zijn commissarissen en toezichthouders die op voordracht van de ondernemingsraad of andere medezeggenschapsorganen zijn benoemd. Activiteiten van de Denktank zijn intervisie, het uitwisselen van good practices en het gevraagd en ongevraagd leveren van bijdragen om de governance verder te verbeteren.
Daarnaast organiseert AMG jaarlijks een congres. In 2018 was het thema Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Nieuwe regels, een nieuw gesprek?. Voor de tweede keer werd de Driehoek 3D Trofee uitgereikt, een prijs voor de organisatie met robuust en inhoudelijk overleg tussen centrale ondernemingsraad, raad van commissarissen of raad van toezicht en bestuur of directie. Tata Steel Nederland won de Trofee; FrieslandCampina was de andere genomineerde.
Bekendheid vergroten medezeggenschap
De SER levert redactionele bijdragen (onder meer een vaste rubriek over de bedrijfscommissies) aan vakbladen en brengt verschillende voorlichtingsbrochures uit. Verder geven commissieleden en beleidsmedewerkers met grote regelmaat workshops en voorlichting tijdens congressen van derden over medezeggenschapsthema’s en de werkzaamheden van de SER op het gebied van medezeggenschap. Daarnaast heeft de SER diverse expert- en OR-platformbijeenkomsten georganiseerd.
Stichting SCOOR
Stichting Certificering Opleiding Ondernemingsraden (SCOOR) bewaakt de kwaliteit van opleidingen voor ondernemingsraden. Een trainingsbureau dat cursussen en trainingen voor ondernemingsraden verzorgt, kan bij SCOOR een certificaat aanvragen. Een onafhankelijk auditbureau beoordeelt aan de hand van het SCOOR-certificatieschema of het trainingsbureau aan de kwaliteitseisen voldoet. SCOOR legt in een jaarverslag verantwoording af over haar activiteiten.
In 2018 zijn vijftien trainingsbureaus gecertificeerd. Een groot deel daarvan betreft trainingsbureaus die in 2018 opnieuw zijn gecertificeerd voor een periode van drie jaar. Ieder jaar wordt een trainingsbureau steekproefsgewijs geselecteerd voor een audit. Ook in 2018 voldeed het geselecteerde bureau aan de kwaliteitseisen van SCOOR. Het SCOOR-bestuur heeft de certificeringsregeling aangepast zodat deze voortaan zowel voor zzp’ers en kleine bureaus als voor ISO-gecertificeerde bureaus open staat. Ook is er een bijeenkomst georganiseerd over nieuwe manieren van leren en opleiden.
In 2018 heeft het SCOOR-bestuur een intentieverklaring getekend om in 2019 samen te gaan met het RMZO, het register voor OR-trainers. Doel is om samen tot één kwaliteitssysteem voor de medezeggenschapsmarkt te komen. In 2019 wordt de fusieorganisatie van SCOOR en RMZO geformaliseerd en wil de organisatie doorgroeien als keurmerk in de OR-opleidingsbranche voor zowel trainingsbureaus als voor trainers. SCOOR stelt een eigen jaarverslag op.
Bedrijfscommissies
De SER heeft twee bedrijfscommissies voor de marktsectoren ingesteld: Bedrijfscommissie Markt I, voor de commerciële sectoren, en Bedrijfscommissie Markt II voor zorg, welzijn en de sociaal-culturele sectoren. De belangrijkste taak van de bedrijfscommissies is het bemiddelen in geschillen die met de Wet op de ondernemingsraden (WOR) te maken hebben. Meestal gaat het om geschillen tussen een ondernemingsraad en een ondernemer (bestuurder). De bedrijfscommissies publiceren een eigen jaarverslag over hun activiteiten.
In 2018 zijn bij de Bedrijfscommissie Markt I acht en bij de Bedrijfscommissie Markt II zes verzoeken om bemiddeling ingediend en behandeld. De geschillen gingen onder meer over:
- instemmingsrecht over diverse personeelsregelingen;
- adviesrecht;
- verplichting om een ondernemingsraad in te stellen;
- scholing;
- vertrouwensbreuk tussen bestuurder en ondernemingsraad;
- communicatie tussen ondernemingsraad en bestuurder.
Op de website van de bedrijfscommissies staat een overzicht met trefwoorden van alle bemiddelingsadviezen van de bedrijfscommissies. Deze zijn samengevat en geanonimiseerd.
Daarnaast hebben de bedrijfscommissies een vraagbaakfunctie voor iedereen met een vraag over medezeggenschap en de Wet op de ondernemingsraden (circa 300 vragen per jaar).
Bevordering medezeggenschap
In 2018 zijn diverse publicaties uitgebracht ter bevordering van de kwaliteit van medezeggenschap:
- Handreiking Technologische ontwikkelingen en rol ondernemingsraad, met informatie en tips. Aanleiding voor de handreiking is de SER-verkenning Mens en technologie: samen aan het werk.
- Handreiking In vijf stappen naar een scholingsplan gepubliceerd. Met dit stappenplan kan een ondernemingsraad eenvoudig de behoefte aan scholing van de ondernemingsraad en zijn leden in kaart brengen.
- Voor bedrijven met minder dan 50 werknemers is de handreiking Praten over pensioen: wanneer, hoe en met wie doe je dat? uitgebracht. Aanleiding voor deze handreiking is het SER-advies Medezeggenschap pensioen in kleine ondernemingen en de kabinetsreactie daarop.
Scholing en vorming
De SER stelt jaarlijks richtbedragen vast voor kwalitatief goede scholing en vorming van ondernemingsraadsleden. Het richtbedrag voor een maatwerkcursus voor de hele ondernemingsraad is voor 2019 vastgesteld op 1025 euro per dagdeel per OR (was in 2018: 1000 euro). Het richtbedrag voor OR-cursussen met een open inschrijving is 175 euro per dagdeel per individueel OR-lid (was in 2018: 165 euro). Het richtbedrag is een all-in tarief, exclusief BTW.
Medezeggenschap en Governance
De Alliantie Medezeggenschap & Governance (AMG) is in 2015 opgericht door de SER en het Nationaal Register om de samenwerking en het overleg te bevorderen tussen de raad van bestuur, raad van commissarissen/raad van toezicht en de ondernemingsraad. Naast de SER en het Nationaal Register nemen AWVN, CNV, FNV, MNO Platform, NCD, SBI Formaat, VCP, VNO-NCW, De Voort Advocaten en WissemaGroup deel aan de AMG.
https://www.ser.nl/nl/thema/or-medezeggenschap/or-en-commissaris
Binnen de AMG is de Denktank (Voordrachts)commissarissen actief: een netwerk dat de effectiviteit van de onderlinge relaties in de driehoek bestuur – toezicht –medezeggenschap wil bevorderen. Leden van het netwerk zijn commissarissen en toezichthouders die op voordracht van de ondernemingsraad of andere medezeggenschapsorganen zijn benoemd. Activiteiten van de Denktank zijn intervisie, het uitwisselen van good practices en het gevraagd en ongevraagd leveren van bijdragen om de governance verder te verbeteren.
Daarnaast organiseert AMG jaarlijks een congres. In 2018 was het thema Maatschappelijke verantwoordelijkheid: Nieuwe regels, een nieuw gesprek?. Voor de tweede keer werd de Driehoek 3D Trofee uitgereikt, een prijs voor de organisatie met robuust en inhoudelijk overleg tussen centrale ondernemingsraad, raad van commissarissen of raad van toezicht en bestuur of directie. Tata Steel Nederland won de Trofee; FrieslandCampina was de andere genomineerde.
http://www.medezeggenschap-en-governance.nl/node/69
Bekendheid vergroten medezeggenschap
De SER levert redactionele bijdragen aan vakbladen en brengt verschillende voorlichtingsbrochures uit. Verder geven beleidsmedewerkers regelmatig workshops en voorlichting tijdens congressen van derden over medezeggenschapsthema’s en de werkzaamheden van de SER op het gebied van medezeggenschap. Daarnaast heeft de SER expert- en OR-platformbijeenkomsten georganiseerd.
https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/thema/or/Infographic-ser-en-medezeggenschap.pdf
Stichting SCOOR
Stichting Certificering Opleiding Ondernemingsraden (SCOOR) bewaakt de kwaliteit van opleidingen voor ondernemingsraden. Een trainingsbureau dat cursussen en trainingen voor ondernemingsraden verzorgt, kan bij SCOOR een certificaat aanvragen. Een onafhankelijk auditbureau beoordeelt aan de hand van het SCOOR-certificatieschema of het trainingsbureau aan de kwaliteitseisen voldoet. SCOOR legt in een jaarverslag verantwoording af over haar activiteiten.
In 2018 zijn vijftien trainingsbureaus gecertificeerd. Een groot deel daarvan betreft trainingsbureaus die in 2018 opnieuw zijn gecertificeerd voor een periode van drie jaar. Ieder jaar wordt een trainingsbureau steekproefsgewijs geselecteerd voor een audit. Ook in 2018 voldeed het geselecteerde bureau aan de kwaliteitseisen van SCOOR. Het SCOOR-bestuur heeft de certificeringsregeling aangepast zodat deze voortaan zowel voor zzp’ers en kleine bureaus als voor ISOgecertificeerde bureaus open staat. Ook is er een bijeenkomst georganiseerd over nieuwe manieren van leren en opleiden.
https://www.scoor.nl/or-opleidingen/scoor-register.aspx
In 2018 heeft het SCOOR-bestuur een intentieverklaring getekend om in 2019 samen te gaan met het RMZO, een register voor OR-trainers. Doel is om samen tot één kwaliteitssysteem voor de medezeggenschapsmarkt te komen. In 2019 wordt de fusieorganisatie van SCOOR en RMZO geformaliseerd en wil de organisatie doorgroeien als keurmerk in de OR-opleidingsbranche voor zowel trainingsbureaus als voor trainers.
https://www.ser.nl/nl/actueel/Nieuws/samengaan-scoor-rmzo
Bedrijfscommissies
De SER heeft twee bedrijfscommissies voor de marktsectoren ingesteld: Bedrijfscommissie Markt I, voor de commerciële sectoren, en Bedrijfscommissie Markt II voor zorg, welzijn en de sociaal-culturele sectoren. De belangrijkste taak van de bedrijfscommissies is het bemiddelen in geschillen die met de Wet op de ondernemingsraden (WOR) te maken hebben. Meestal gaat het om geschillen tussen een ondernemingsraad en een ondernemer (bestuurder). De bedrijfscommissies leggen in een jaarverslag verantwoording af over hun activiteiten.
In 2018 zijn bij de Bedrijfscommissie Markt I acht en bij de Bedrijfscommissie Markt II zes verzoeken om bemiddeling ingediend en behandeld. De geschillen gingen onder meer over:
- instemmingsrecht over diverse personeelsregelingen;
- adviesrecht;
- verplichting om een ondernemingsraad in te stellen;
- scholing;
- vertrouwensbreuk tussen bestuurder en ondernemingsraad;
- communicatie tussen ondernemingsraad en bestuurder.
Op de website van de bedrijfscommissies staat een overzicht met trefwoorden van alle bemiddelingsadviezen van de bedrijfscommissies. Deze zijn samengevat en geanonimiseerd.
https://www.bedrijfscommissie.nl/bemiddeling/bemiddelingsadviezen.aspx.
Daarnaast hebben de bedrijfscommissies een vraagbaakfunctie voor iedereen met een vraag over medezeggenschap en de Wet op de ondernemingsraden (circa 300 vragen per jaar).
Alliantie Culturele Diversiteit aan de Top
De SER heeft in 2017 de Alliantie Culturele Diversiteit aan de Top opgericht, samen met Talent naar de Top, Diversiteit in Bedrijf, Agora Network, NL2025, Etnische Zaken Vrouw Nederland en The Other Network. De Alliantie heeft met meer dan honderd bestuurders afgesproken om culturele diversiteit in de top van het Nederlandse bedrijfsleven aan te moedigen, om sociale cohesie te vergroten en het diverse potentieel te benutten. In 2018 startte de Alliantie met de voorbereiding van de bijeenkomst Culturele Diversiteit in de Top, die 29 januari 2019 plaatsvindt.
Arboplatform
Eind 2018 is het SER-Arboplatform gelanceerd, een toegankelijk online-platform met nieuws en betrouwbare, verdiepende informatie van de SER en de Stichting van de Arbeid over veilig en gezond werken. Daarnaast biedt het platform de mogelijkheid vragen te stellen aan de SER. Het Arboplatform streeft ernaar werkgevers, werknemers en arboprofessionals te ondersteunen bij het creëren van een veilige en gezonde werkplek voor iedereen in Nederland.
Om de specifieke behoeften van de doelgroepen in kaart te brengen is een expertmeeting georganiseerd en een brede online-enquête gehouden onder arbo-professionals en sociale partners.
Het komende jaar zal het SER-Arboplatform verder worden uitgebreid en worden bijeenkomsten georganiseerd voor arboprofessionals en sociale partners. Doel is ze met elkaar in contact te laten komen en informatie en best practises uit te wisselen.
thema arbeidsomstandigheden ›
Grenswaarden stoffen op de werkplek
De Subcommissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek werkt aan verbetering van de kwaliteit van de haalbaarheidstoets. De subcommissie heeft deze opdracht in 2018 aanbesteed. Na selectie van de partijen heeft de SER een subsidieaanvraag ingediend bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De werkzaamheden kunnen, na goedkeuring van deze subsidieaanvraag, in de eerste maanden van 2019 van start gaan. Daarnaast is gewerkt aan een actualisering van de Databank Grenswaarden Stoffen op de Werkplek en aan vernieuwing van de presentatie van de data op de SER-website. In 2018 heeft de subcommissie adviezen uitgebracht over de volgende stoffen: 4,4’-methyleendianilline (MDA), tarwemeelstof en schimmel alfa-amylase (hoofdstuk Adviserende Taak).
Fusiegedragsregels
De SER-Fusiegedragsregels beschermen de belangen van werknemers in een onderneming die betrokken is bij een fusie of overname. Fusiepartijen moeten de betrokken vakbonden en de SER op tijd informeren over de inhoud van de fusie en de gevolgen voor de werknemers. Deze vakbonden kunnen zich vervolgens een oordeel vormen over de fusie en dit oordeel aan de ondernemingsraad verstrekken. De ondernemingsraad kan het oordeel dan bij zijn advies aan de ondernemer betrekken. Het aantal fusiemeldingen is de afgelopen jaren gestegen. In 2018 (655) is opnieuw een stijging te zien (2017: 588).
De Geschillencommissie Fusiegedragsregels (GF) van de SER behandelt klachten over overtreding van de Fusiegedragsregels. In 2018 zijn er zes klachten binnengekomen (2017: elf). Over vier klachten – waarvan twee uit 2017 – heeft de GF uitspraak gedaan. Daarnaast heeft één klacht geleid tot een succesvol bemiddelingsgesprek, waardoor de vakbond en fusiepartijen afspraken hebben kunnen maken over de informatieverstrekking over de fusie.
Klachtenbehandeling aanstellingskeuringen
De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA) legt zich toe op het correct toepassen en naleven van de Wet op de medische keuringen (Wmk) en het voorkomen van misstanden op het gebied van aanstellingskeuringen. De CKA geeft voorlichting, behandelt klachten, beantwoordt vragen en geeft adviezen over aanstellingskeuringen. De CKA legt in een jaarverslag verantwoording af over haar activiteiten. De CKA heeft begin 2018 geoordeeld over een klacht die eind 2017 was ingediend. Daarnaast zijn elf nieuwe klachten ingediend. Ook heeft de CKA wederom verboden gezondheidsvragen in sollicitatieformulieren onderzocht en naar aanleiding daarvan werkgevers en werkgeversorganisaties aangeschreven. De CKA heeft in 2018 45 vragen ontvangen en beantwoord.
Ombudsman Pensioenen
De Ombudsman Pensioenen bemiddelt bij klachten of geschillen over de uitvoering van het reglement van een pensioenuitvoerder. Aan de hand van het Reglement Ombudsman Pensioenen zoekt de ombudsman naar mogelijkheden om een concreet probleem oplosbaar te maken. In 2018 werden 446 schriftelijke klachten aan de ombudsman voorgelegd (2017: 514). Daarnaast heeft het secretariaat van de ombudsman in 2018 circa 1200 vragen over pensioen telefonisch beantwoord. De Ombudsman Pensioenen legt in een jaarverslag verantwoording af over de activiteiten.
Per 1 januari 2019 is een nieuwe Ombudsman Pensioenen benoemd door het dagelijks bestuur van de SER: Henriëtte de Lange. De benoeming is voor vijf jaar met de mogelijkheid van eenmalige verlenging met vijf jaar. Zij is Piet Keizer opgevolgd, die met pensioen is gegaan.
Ontheffingen Structuurwet
De structuurwetgeving in het Burgerlijk Wetboek geeft aan de SER een bijzondere adviestaak in het kader van ontheffingsverzoeken van het structuurregime. Aan grote vennootschappen en coöperaties legt de structuurwetgeving verplichtingen op die te maken hebben met de samenstelling en benoeming van leden van de raad van commissarissen. De minister van Veiligheid en Justitie kan, na een advies van de SER, ontheffing verlenen van deze verplichtingen. De Subcommissie Ontheffingen Structuurwet van de SER bereidt deze adviezen voor. In het verslagjaar heeft de SER één verzoek tot ontheffing ontvangen en afgehandeld.
Bestuurlijke zaken rond SER zelf
In het verslagjaar zijn twee verzoeken in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) ingediend bij de SER. Deze verzoeken zijn door de SER in behandeling genomen. Inmiddels zijn beslissingen genomen op de verzoeken: beide zijn beargumenteerd afgewezen.